در ادامه آموزش ربات‌های پرنده، این جلسه قصد دارم در مورد ملخ مولتی روتور صحبت کنم. ابتدا مفاهیم اولیه در مورد ملخ‌ها بحث می‌شود و سپس به سراغ شناسایی نوع ملخ از روی اطلاعات درج شده بر روی آن، تعیین جهت چرخش ملخ و اطلاعات مربوط به نصب آن بر روی موتور خواهیم پرداخت.
ملخ مولتی روتور
می‌توان گفت تنها قسمت آیرودینامیکی پرنده‌های دست‌ساز، ملخهای آن است که تولید نیروی برآ و گشتاور به عهده ملخ‌ها می‌باشد. انتخاب نوع ملخ از انتخاب‌های مهم پرنده بوده و مزیتی که در انتخاب آن وجود دارد هزینه ارزان نسبت به سایر اجزا و قطعات است. انتخاب یک ملخ خوب نه تنها در پرواز پرنده بسیار تاثیر گذار است بلکه در عمر موتور نیز تاثیر دارد. در ادامه در مورد تاثیر ملخ بر روی عمر موتور صحبت خواهد شد.
مفاهیم پایه‌ای در ملخ‌ها
ملخ‌ها در نوع چرخش به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- ملخهای puller یا مکنده: این نوع از مخل مولتی روتور، در خلاف جهت عقربه‌های ساعت یا پاد ساعتگرد می‌چرخند و باد را به سمت پایین می‌مکند.
- ملخهای pusher: این ملخ‌ها در جهت عقربه‌های ساعت یا ساعتگرد می‌چرخند و باد را به سمت پایین می‌دهند که به ملخ دمنده یا ملخهای ریورس نیز مشهورند.
در ابتدا بهترین راه برای تشخیص نوع ملخ مولتی روتور ، خواندن اطلاعات روی آن و یا سایر اجزاء است که در ادامه بحث خواهد شد.
ملخهای پلاستیکی همراه خود تعدادی بوش یا واشر دارند که برای محکم شدن روی شافت موتور استفاده می‌شود؛ اما بعضی از موتورها دارای رزوه سر شافت می‌باشند که نیازی به استفاده از این بوش‌ها برای ملخ نیست و ملخ به صورت مستقیم روی شافت موتور بسته می‌شود.
اطلاعات درج شده روی ملخ مولتی روتور
معمولاً تمام ملخ‌ها را با یک عدد چهار رقمی می‌شناسند که این عدد چهار رقمی معرف نوع ملخ است. به عنوان مثال ملخ 5054. این عدد درج شده بر روی ملخ به چه معناست؟ اجازه بدهید از مشخصات ملخ استفاده شده توسط خودم مثال بزنم که یک ملخ 9545 بوده که 95 بیانگر طول ملخ یعنی طول ملخ 9.5 اینچ است و 45 گام ملخ بوده و گام این ملخ 4.5 اینچ می‌باشد. برای راحتی در بیان ملخ‌ها، اعداد را به صورت دو رقمی و بدون ممیز بیان می‌کنند؛ 45 یعنی 4.5 و 95 یعنی 9.5 اینچ. پس دو رقم اول نماد طول ملخ و دو رقم دوم نماد گام ملخ است.
گام ملخ
مسافت پیموده شده در یک دور چرخش توسط ملخ را گام ملخ می‌گویند. البته این در حالت ایده‌آل است و به این معنا نیست که وقتی می‌گوییم 4.5 اینچ الزاما ملخ ما در یک گام 4.5 اینچ بپیماید و متناسب با شرایط جوی کمتر و یا بیشتر می‌شود.
مزایا و معایب ملخ با گام زیاد عبارت است از: سرعت زیاد، مشکل در آرام فرود آمدن و بالاروندگی ضعیف. به عبارتی می‌توان گفت مزیت مفید ملخ با گام بالا سرعت آن است.
در مورد ملخ با گام پایین باید گفت سرعت پایین است اما شتاب خوب و بالاروندگی نسبتاً خوبی دارد.
تعیین جهت چرخش ملخ
برای تعیین جهت چرخش، بهترین روش خواندن اطلاعات روی ملخ مولتی روتور است؛ اما اگر شما اطلاعات کمی یا آشنایی مختصری در مورد آیرودینامیک داشته باشید به راحتی می‌توانید جهت چرخش ملخ را تشخیص دهید. اما نگران نباشید!! با ورود به این حوزه آرام آرام این اطلاعات مربوط به ملخ و سایر اجزا را بدست می‌آورید.
انواع جنس ملخ مولتی روتور
ملخ‌ها در جنس، به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند: ملخهای کربنی و ملخهای پلاستیکی.
ملخهای کربنی
ملخهای کربنی، ملخهای سبک‌تری نسبت به سایر دسته‌ها هستند. همچنین استحکام این جنس از ملخ‌ها، مثال زدنی نیست. شما به راحتی می‌توانید یک ملخ جنس کربنی را کامل خم کنید، بدون اینکه تغییری در ظاهر ملخ ایجاد شود یا بشکند. حتی پس از صاف کردن محل خم شدگی، اثر آن نیز از بین می‌رود. مسلم است که چنین ملخی از قیمت گران‌تری نسبت به سایر ملخ‌ها برخوردار است و عموما این دسته به ملخهای فابریک هر نوع موتور معروف است.
ملخهای پلاستیکی
این ملخ‌ها شکستگی راحتی در برابر ضربات دارند و در صورت برخورد به هر مانع، در زمان چرخش موتور، احتمال شکستگی آنان بسیار بالاست. این قبیل ملخ ها بیشتر برای آموزش و پرنده‌های ریس استفاده می‌شود، چرا که احتمال ضربه بالاست و در ضربه های سنگین، حتی ملخهای کربنی نیز دچار آسیب می‌شوند.
نحوه نصب ملخ مولتی روتور
بسیاری از قوانین تا زمانی صدق می‌کند که ما روی زمین ایستاده باشیم. به محض فاصله گرفتن از زمین حتی به اندازه یک متر قوانین کمی متفاوت می‌شود. برای مثال وقتی ما روی زمین هستیم می‌توانیم یک موتور با سرعت ۱۰۰ هزار دور در دقیقه را راه اندازی کنیم و به وسیله چند پیچ آن را محکم به زمین ببندیم؛ بدون هیچ خطری. اما در هوا اینطور نیست. قطعاً علت استفاده از ملخ روی دم هلیکوپتر یا تیل را می‌دانید که برای جلوگیری از تُرک یا گشتاور موتور استفاده می‌شود. در این پرنده‌ها هم به همین صورت است و موضوع گشتاور موتور مطرح می‌شود. اما برای رفع این مشکل در پرنده‌ها باید چه کرد؟
همانطور که در قبل اشاره شد ملخ‌ها puller و pusher (دمنده و مکنده) دارند. در موتورها هم همین قضیه صادق است. موتورها نیز در جهت عقربه‌های ساعت (ساعتگرد) و در جهت خلاف عقربه‌های ساعت (پادساعتگرد) می‌چرخند که برای تشخیص جهت چرخش موتورها کار ما بسیار آسان بوده و تنها روش تشخیص جهت چرخش موتورها خواندن اطلاعات نوشته شده روی بدنه موتور است.
ملخ ساعتگرد و یا pusher، باید بر روی یک موتور ساعتگرد نصب شود و بالعکس. ملخ پاد ساعتگرد باید بر روی موتور پادساعتگرد نصب شود (این نگرانی برای موتورها و ملخ‌هایی که به صورت پک خریداری می‌شوند، وجود ندارد؛ چرا که کاملا مطابق هم‌اند). به عکس‌های زیر دقت کنید. همانطور که مشاهده می‌شود موتورهای ساعتگرد و ملخهای ساعتگرد با یک علامت سفید مشخص شده‌اند. در ملخهای پادساعتگرد این علامت وجود ندارد.
تاثیر ملخ بر موتور
در هر پرنده باید همه‌ی ملخ ها یکسان باشد. شاید لبه‌ی یکی از ملخ‌ها بشکند، شما با ملخ شکسته می‌توانید پرواز کنید، اما به چه قیمت؟؟
می‌دانیم که وظیفه‌ی فلایت کنترل تعادل پرنده است. حال اگر یکی از ملخ ها نسبت به سایر ملخ ها ضعیف‌تر باشد، این باعث می‌شود که موتور مربوطه فرمان چرخش با قدرت بیشتری را دریافت کند و این کار باعث می‌شود که یکی از موتورها نسبت به بقیه قدرت بیشتری به خرج بدهد و این عامل باعث ضعیف شدن موتور می‌شود. پس سِت بودن ملخ ها خیلی مهم است. همچنین این که همه‌ی ملخ ها سالم باشند.
توجه شود که نحوه نصب ملخ بر روی موتور در خلاف جهت چرخش است یعنی ملخ ساعتگرد در جهت پادساعتگرد بر روی موتور سفت می‌شود و ملخ پادساعتگرد در جهت ساعتگرد روی شافت موتور سفت می‌شود. شاید اشتباه کنید اما صحیح است. اشاره کردم قوانین کمی متفاوت می‌شود زمانی که موتور به حرکت در جهت ساعتگرد در می‌آید نیروی خلاف جهت به ملخ وارد می‌شود. پس اگر ملخ نیز در جهت ساعتگرد بسته شود در هنگام حرکت به راحتی باز خواهد شد. پس جهت چرخش موتور و جهت سفت کردن ملخ در هنگام نصب متفاوت است؛ اما جهت چرخش یا گام ملخ و جهت چرخش موتور یکسان می‌باشد.
برای آموزش‌های بیشتر با سایت رزدینو همراه باشید.
